آغاز هفته گردشگری فرصتی شد تا شهرداری دزفول با همکاری سازمان نوسازی و بهسازی و دفتر یونسکو در دزفول اقدام به برگزاری تور بافت‌گردی و بازدید از خانه‌های این شهرستان تاریخی کنند.

به مناسبت آغاز هفته گردشگری،شهرداری دزفول باهمکاری سازمان نوسازی وبهسازی دزفول ودفتریونسکو اقدام به برگزاری توربافت گردی در بافت تاریخی شهر آجر کرد.

«مجتبی گهستونی» دبیر انجمن تاریانا در این باره می‌گوید: این برنامه که باهمراهی شهرداری به مناسبت هفته گردشگری از جلوی در سازمان نوسازی وبهسازی دزفول آغازشد.

او گفت: درابتدا بازدید ازمحلات لوریان ومقدمیان که شامل خانه‌های تاریخی( فیروزی،صنیعی و...)و ساباط‌های(مهراس،کپش،سبیون،شیده ولوریان ) می‌شود انجام گرفت. تمامی این خانه‌ها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند.

گهستونی ادامه داد:حمام کرناسیون (موزه مردم شناسی) فعلی از جمله برنامه‌های مسئولان شهری دزفول بود. درحال‌حاضر این موزه  زیر نظراداره میراث فرهنگی وصنایع دستی وگردشگری دزفول و به صورت رایگان اداره می‌شود.  این فعال میراث‌فرهنگی همچنین معتقد است، با اینکه بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی استان خوزستان از مشکلات عدیده‌ای برخوردارند اما توجه مسئولان شهری به بهانه مناسبت‌های مختلف توجه به میراث‌فرهنگی را نزد مردم و ارگان‌های شهری افزایش می‌دهد. عاملی که می‌تواند روزنه امیدی برای بهبود آینده میراث‌فرهنگی بوجود آورد.

مجتبی گهستونی: با پیگیری های دوستداران میراث فرهنگی خوزستان، اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان اهواز و خانه تشکل ها راه اندازی و افتتاح می شود.

راه اندازی اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان اهواز و خانه تشکل های این حوزه در هفته گردشگری با اصرار و پیگیری دوستداران میراث فرهنگی صورت گرفت که با درایت و همراهی مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان مواجه شد و به گونه ای که در ایشان در هفته نخست انتصاب خود دستور راه اندازی و تجهیز مکان های مورد نظر را صادر کرد.

راه اندازی اداره اهواز و خانه تشکل های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری حلقه مفقوده ای بود که با تشکیل آن می توانیم شاهد تحول در حوزه وظایف سازمان مربوطه باشیم.

با راه اندازی اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان که باعث خوشحالی اهالی این سه حوزه شده است قطعا انجمن های دوستدار میراث فرهنگی و انجمن های صنفی حوزه گردشگری و صنایع دستی با انگیزه و کارآیی بیشتری به همکاری با این اداره می پردازند.

اهواز به لحاظ تاریخی و با برخورداری از محوطه های تاریخی دارای پیشینه بیش از دوران ساسانی تا ایلامی است به همین دلیل توجه به محوزه های تاریخی و بناهایی که در شهر موجود است می توان توجه باستان شناسان، معماران و مرمت گران را به این حوزه جلب کرد.

در حال حاضر وضعیت بافت تاریخی اهواز نامناسب است و اگر تلاش ها انجمن دوستداران میراث فرهنگی و در نهایت همراهی مدیرکل فعلی میراث فرهنگی نبود قطعا با بحران جدی در این زمینه مواجه می شدیم.

با توجه به ویژگی های گردشگری اهواز و به خصوص اینکه از میانه این شهر رودخانه عظیم کارون عبور می کند و این شهر را به عنوان بلادی متاثر از وجود رودخانه در تاریخ معرفی کرده است لازم است که از سرمایه موجود و چشم اندازی که ارائه می دهد بهره برداری مطلوب تری صورت بگیرد.  

در 35 کیلومتری اهواز به سمت اندیمشک تالاب "بامدژ" و در 5 کیلومتری اهواز به سمت شوشتر برکه ای زیبا در منطقه "شیبان" داریم که ناشناخته مانده است.

در اطراف اهواز به واسطه وجود مزارع نیشکر چشم اندازهای خوبی به خصوص در فصل محاجرت پرندگان و هنگامه ای که محصول سبز نیشر قد کشیده است بوجود می آید که می تواند فرصت  مناسبی برای توسعه گردشگری باشد.

در شهر اهواز همچنین وجود مساجد تاریخی مثل مسجد بیگدلی و مسجد سید رضا، وجود کلیساهای متعدد که می تواند مورد بازدید گردشگران قرار بگیرد و همچنین وجود اقلیت مذهبی صابئین مندایی که در کنار مردم شیعه و مسلمان اهوازی در کمال آرامش زندگی می کنند و صنعت گر هم هستند و طلای میناکاری شده آنها طرفداران بسیاری دارد فرصت های زمین مانده برای توسعه گردشگری است.

وجود استودان ها و گورهای تاریخی بر بام اهواز و در کنار پارک کوهساران که توسط همین انجمن شناسایی شد هم فرصت مناسبی است که ضمن ایجاد محیط های مناسب برای تفریح مردم آنها را با تاریخ این شهر آشنا کرد و هم چشم انداز هوایی مناسبی ارایه داد.

با توجه به وجود صنعتگرانی که در اهواز تولیدات دستی انجام می دهند و بسیار ناشناخته اند حمایت از این قشر ضروری است. اگرچه ساخت بازارچه صنایع دستی و برگزاری نمایشگاه صنایع دستی در خوزستان و عراق در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان قرار گرفته است اما لزوم توجه هرچه بیشتر به این صنعت به منظور ایجاد اشتغال و درآمد پایدار مدنظر فعالان این صنعت است.

دوستداران میراث فرهنگی خوزستان ضمن ابراز خوشحالی از راه اندازی اداره میراث فرهنگی اهواز، اعتقاد دارند که قرارگرفتن خانه تشکل های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در کنار اداره اهواز می تواند بازوی قوی و توانمندی برای همکاری های مشترک و پیشبرد ماموریت هایی باشد که اداره نوپای اهواز باید انجام دهد.

همچنین با پیگیری های مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان و همچنین همکاری انجمن های دوستدار میراث فرهنگی، انجمن وکلای دوستداران میراث فرهنگی در خوزستان راه‌اندازی می‌شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی خوزستان درحالی اعلام کرد که قرار است به‌زودی انجمن وکلای دوستداران میراث‌فرهنگی راه‌اندازی شود که این اقدام ابتکاری برای استفاده از مشاوره حقوقی وکلایی است که میراث‌فرهنگی توجه ویژه‌ای دارند.

افشین حیدری با اشاره به اینکه این انجمن نمونه‌ای در داخل کشور ندارد، تاکید کرد: تاکنون نمونه داخلی برای این انجمن یافت نشده است و به این دلیل برای نخستین بار در خوزستان این انجمن راه‌اندازی می‌شود.

حیدری با اشاره به اینکه پرونده‌های حقوقی زیادی برای حفظ آثار تاریخی مفتوح شده است، افزود: برای مشاوره در این مسیر و فرهنگ‌سازی برای کاهش تشکیل پرونده‌ها در دستگاه قضایی تلاش داریم تا از وکلای فعال و با تجربه در این زمینه در قالب تشکل مردم نهاد استفاده کنیم.

او با اشاره به اینکه آثار تاریخی هویت مردم ایران هستند، گفت: هویت و فرهنگ و تمدن ایرانی همین آثار تاریخی است و باید از آنها حفاظت شود و به این دلیل می‌کوشیم تا این آثار تاریخی را با چنگ و دندان نگهداری کنیم و به این منظور انجمن وکلای دوستدار میراث فرهنگی را تشکیل می‌دهیم.

حیدری همچنین با تاکید بر اینکه باید در راستای تشکل‌های تخصصی دوستدار میراث فرهنگی تلاش کنیم، ادامه داد: در تلاش هستیم تا از توانمندی بالقوه موجود در انجمن‌های میراث فرهنگی در راستای حفظ و حراست و فرهنگ‌سازی در میراث فرهنگی استفاده کنیم و در این زمینه برنامه‌ریزی زیادی انجام شده است.

در همین خصوص دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی ایذه به خبرنگار همشهری با اشاره به اینکه رابطه تنگاتنگ با انجمن‌های دوستداران میراث فرهنگی برای مدیریت میراث فرهنگی مزیت است، گفت: ارتباط تنگاتنگ و نزدیک میان انجمن‌ها و اداره کل میراث فرهنگی بسیار مزیت‌های برای آثار تاریخی دارد و به این دلیل باید این ارتباط محفوظ شود.

خوشاب با اشاره به اینکه انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی در خوزستان سابقه طولانی دارند، تاکید کرد: انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی در خوزستان یک دهه سابقه فعالیت دارند و تجربه بسیار زیادی برای انتقال دارند که بهتر است تا کارگروه انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی برای تبادل تجربیات برای سایر استان‌ها در خوزستان تشکیل شود.

وی با تاکید بر اینکه مدیریت اداره کل میراث فرهنگی خوزستان به انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی اعتقاد زیادی دارد، گفت: مدیریت جدید میراث فرهنگی خوزستان انتقادهای انجمن‌های را فرصتی برای رفع نواقص احتمالی می‌داند و این خود باعث می‌شود تا انجمن‌ها به عنوان چشمان باز اداره کل میراث فرهنگی در حراست از آثار تاریخی همکاری کنند.هفته گردشگری همه ساله از هفتم تا 12 مهرماه با برگزاری آئین هایی برگزار می شود.

گفتنی است که شهرستان اهواز دارای 40 اثر و محوطه ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور است که از جمله این محوطه ها و بناها می توان به بقاییای شهر تاریخی هرمز اردشیر، دانشگده ادبیات، سرای معین التجار، سرای عجم، سرای قزلباش، سرای فتحی، پل سفید، پل سیاه، چهارشیر، مسجد سیدعلی، مسجد بیگدلی، مسجد رضا، هشت بنگله های راه آهن، خانه های بان ملی و.... اشاره کرد. 

مجتبی گهستونی: قدمت شهر تاریخی هرمز اردشیر به دوران ساسانیان برمی گردد اما داستان دوستداران میراث فرهنگی و هرمز ارشیر از آذرماه 1386 شروع شد.

هرمز اردشیر شهریست که بقایای آن در شهریور 1310 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

ساعت 10 صبح 28 آذر 1386 بود به تعدادی از کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی خوزستان خبر داده شد که بقایای یک دیوار تاریخی مشاهده شده است. آنان با مراجعه به پروژه مورد نظر در محل دروازه (میدان خلیج فارس) به پائین ترین سطح کارگاه رفتند.

آنان دیواری از خاکستر و سفال مشاهده کردند که حکایت از تاریخی بودن آن داشت. تا اینکه دی ماه همان سال تعدای از باستان شناسان و اساتید زبده در پژوهشکده باستان شناسی از جمله نوروزی چگنی، صابری، جواد عبدی و... به اهواز سفر کردند و طی صورت جلسه ای باستانی بودن منطقه را تائید نموده و خواستار بررسی های باستان شناسی شدند.

اخبار حکایت از آن دارد که تا امروز دو فصل کاوش در مسیر مترو یک بار توسط فردی به نام "بهزاد فریادیان" و کاوش بعدی توسط "وطن دوست" صورت گرفت که دسترسی نداشتن دوستداران میراث فرهنگی و رسانه ها از محتویات آن کاوش ها باعث اعتراض شدید شد. این اطلاعات تاکنون برای دوستداران میراث فرهنگی و رسانه ها رونمایی نشده است.

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان با اشاره به اهمیت شهر اهواز به عنوان مرکز خوزستان که سابقه آن ریشه در تاریخ دارد از وجود تپه ها و محوطه هایی نام برد که نیاز به بررسی شناسایی و کاوش دارند.

افشین حیدری افزود: در هفته گردشگری با راه اندازی اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان اهواز و همچنین خانه تشکل های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان امیدواریم که این دو تشکل با همگرایی بتوانند نسبت به ظرفیت های هرچه بیشتر اهواز توجه خاص داشته باشند.

وی بیان کرد: قطعا شناسایی شهر هرمز اردشیر در اهواز نیاز به بررسی های تکمیلی دارد. با این وجود محوطه های تاریخی موجود در شهر اهواز می توانند به مانند پازلی برای شناسایی این محوطه ثبت شده باشد که امروزه آدرس دقیقی از آن موجود نیست.

اما انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در پی تلاش برای حفاظت از محوطه های باستانی "زرگان"، "تپه آسیه آباد" و تپه "چنیبه" در شهریور سال 1391 موفق شده محوطه تاریخی را در محدوده پارک کوهساران شناسایی کند تا شاید پازل های گمشده شهر تاریخی هرمز اردشیر تکمیل شود.

انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با ابراز خوشحالی از تاسیس اداره میراث فرهنگی اهواز اعلام کرد که این انجمن از تمام توان و ظرفیت خود برای بررسی شناسایی میراث فرهنگی اهواز و حفاظت از این میراث ملی استفاده خواهد کرد و اعلام نمود: تشکیل این اداره در شهرستان خوشحالی ما را برای یافتن اسناد بیشتر برای شناسایی شهر هرمز اردشیر دوچندان می کند.  

قطعا از شهر هرمز اردشیر که در دوران ساسانیان رونق فراوانی داشته است، امروزه جز تلی از خاک چیزی باقی نمانده است.

این شهر که پایه‌ها و ستون‌های شهر جدید اهواز روی شانه‌های آن بنا شده است و پیشینه پرشکوه تمدنی این منطقه محسوب می‌شود، به گواه اسناد و مدارک دست کم تا نیم قرن گذشته بقایا و آثار واضح آن برای همه قابل مشاهده بود و از همین رو در سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسید.

اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی به بنای شهرهای جدید و تجدید بنای شهرها اهمیت می‌داد و در این دوران پایه شهرها و نهادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، بازرگانی و اداری بسیار بنا گذاشته شد و از جمله این شهرها شهر هرمز اردشیر بود.

هرمز اردشیر یعنی شهری که مورد توجه و عنایت شاه و خداست که بعدها این نام کوتاهتر شد و به صورت هرمشیر درآمد و به دو بخش محل سکونت بزرگان و دانشمندان و بخش سکونت بازرگانان و پیشه وران تقسیم شد.

پس از حمله اعراب به ایران قسمت سکونت بزرگان این شهر نابود شد و به دلیل رونق تجارت اعراب بخش باقیمانده را در لفظ عربی سوق الاهواز نامیدند.

پرونده شهر هرمز اردشیر در تاریخ 24 شهریور ماه 1310 توسط آندره گدار (احتمالا این دستخط ها به وی تعلق داشته باشد) به شورای ثبت آثار تاریخی و ملی کشور ارائه شد. در این پرونده نشانی این شهر محدوده شهر کنونی اهواز عنوان شد و عکس‌های هوایی که از سال 1325 در سازمان زمین شناسی موجود است و همچنین سفرنامه کنت هافتوس و مادام دیون فوا از دیگر دلایل وجود این شهر در محدوده مورد ادعا می‌باشد.

شهر باستانی هرمز اردشیر با قدمت 1700 ساله، در زمان ساخت به دو قسمت بازرگانان و پیشه‌ وران و در قسمتی دیگر اشراف و ثروتمندگان تقسیم ‌شد که به بخشی از آن هوجستان واجار و به بخش دیگر آن هرمز اردشیر می‌گفتندهمچنین در روایت حمزه اصفهانی آمده است: «شهر هرمز اردشیر از دو بخش مجزا که در جوار یکدیگر قرار داشته و مجموعه‌ای واحد را تشکیل می‌دادند، بوجود آمده بود.

این شهر در ناحیه خوزستان بنا گردید. از دو شهر تشکیل دهنده هرمز اردشیر شهری که مرکز تجار و بازاریان بود خوچستان واجار (خوزستان بازار) نام گرفت که پس از استیلای اعراب به صورت معرب سوق الاهواز درآمد که امروزه آن را اهواز می‌نامند و بخش دیگر که محل سکونت بزرگان و اشراف بود، هومشیر نامیده می‌شد که بدست اعراب به کلی ویران و بدست فراموشی سپرده شد.»شهر باستانی هرمز اردشیر در سال 1310 به همراه یک محوطه اشکانی توسط آندره گدار به وزارت فرهنگ و هنر پیشنهاد شد و این اثر تاریخی با شماره 43 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.